Interview: Vragen van een student over het beroep van psycholoog-coach
Antwoorden Maria Trepp
Wat zijn de eigenschappen die een psycholoog moet hebben?
Wat bij mij het eerst opkomt is: analytisch denken en kritisch denken (systeem 2 volgens Kahneman).
Als tweede eigenschap is het belangrijk om vriendelijk en warm over te komen. Een psycholoog hoeft niet noodzakerlijkerwijs extrovert of gezellig zijn, maar koud, arrogant of afstandelijk zijn valt nóg slechter dan bij andere beroepen.
De derde belangrijke eigenschap is professionaliteit. Lid zijn van een beroepsvereniging met een beroepscode hoort hierbij. Levenslang leren spreekt bijna vanzelf in deze tijd.
De meerwaarde van een universitair opgeleide psycholoog-coach
Iedereen kan zich “coach” of zelfs “psycholoog” noemen. De meerwaarde van een universitair opgeleide psycholoog-coach ligt juist in het vermogen tot complexe analyse die vervolgens in toegankelijke en begrijpelijke vorm aan de client wordt doorgegeven.
Ik vind het belangrijk om mensen en gebeurtenissen nooit op een eerste indruk te beoordelen, altijd dieper graven en navragen. Altijd voorbeelden vragen, mensen gebruiken woorden op verschillende manieren. Altijd mee rekening houden, dat mensen zichzelf soms niet echt goed kennen en dus ook onjuiste of incomplete dingen over zichzelf vertellen. Iedereen heeft een blinde vlek.
Analytische psychologische vaardigheid bestaat uit categorieën als logisch redeneren, kritisch denken, onderzoek raadplegen, alles in context te zien en creativiteit. Kritisch denken is een vaardigheid om waarnemingen te interpreteren en te verklaren. Het is het vermogen om behoedzaam en rationeel te denken om problemen op te lossen.
Een ervaren psycholoog-coach kan zo de client helpen van de dagelijkse ervaringen en gevoelens uit te zoomen en een groter samenhang te zien, en aan de andere kant in te zoomen, dus heel concreet worden bij observaties en beschrijvingen.
Kunt u het proces van een gesprek omschrijven? Vanaf het begin tot eind?
Het gesprek begint met een samenvatting van eerdere gesprekken en vervolgens een open vraag. De gesprekspartner/client mag in principe op de eigen manier vertellen. Tussendoor kunnen wel verhelderende vragen worden gesteld. Als de client klaar is en een langere stilte valt, komt het moment voor een bepaald feedback. Dan begin ik meestal met “Wat bij mij nu opkomt is…”en dan vervolgvragen op een hoger niveau. Tien minuten voor eind van het gesprek begin ik samen te vatten, afspraken te herhalen en meestal ook opdrachten te geven (dagboek etc).
Wat zijn de belangrijkste punten op het gebied van coaching?
Mijn belangrijkste uitgangspunten zijn: maak kleine concrete stappen in de juiste richting. Concreet en gedragsgericht, en meestal minder snel en ambitieus dan een client wil.
Verder is het ook belangrijk om als coach niet te veel steun te bieden. Meestal zijn er ca 3 coaching-sessies of -wandelingen nodig zodat de client goed op weg is. Daarna zijn frequente coaching-sessies vaak niet nodig, er kunnen een paar weken ertussen liggen. Daardoor wordt de client aangemoedigd snel zelf de regie te nemen. Ook zijn de kosten voor coachen daarom beperkt. Wel ben ik dagelijks bereikbaar voor mijn clienten, soms kan een kort gesprek even weer een zetje geven. De clienten weten zich gesteund omdat zij mij altijd kunnen raadplegen.
Wat voor tools en technieken worden ingezet op het gebied van coaching?
Ik werk volgens het boek Evidence-based coachen van Pieternel Dijkstra en Eefje Rondeel en The Wiley-Blackwell Handbook of the Psychology of Coaching and Mentoring.
Mijn uitgangspunt is de zelfdeterminatietheorie en psychologische behoeften, zie alle informatie hierover op mijn site. Verder werk ik oplossingsgericht volgens de cognitieve gedragstherapie plus positieve psychologie.
Moet een cliënt zich vooraf voorbereiden op een gesprek? En hoe ziet dit eruit? Welke voorbereidingen zijn er nodig?
Een client hoeft zich niet voorbereiden op een gesprek. Veel clienten hebben al het één en ander op mijn site gelezen en hebben een bepaald beeld van mijn werkwijze. Bijvoorbeeld ben ik een groot voorstander van het bijhouden van een dagboek. Een dagboek waar men bijvoorbeeld op gebeurtenissen, hoe men dingen heeft gedaan, of men met zichzelf tevreden of teleurgesteld was, en wat anderen zeiden en deden.
Quote:
The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and starting on the first one.
Mark Twain